احتمال افزایش سود سپرده های بانکی و تاثیر منفی آن بر بازار بورس
تاثیر منفی افزایش سود سپرده های بانکی بر بورس
بهاء الدین هاشمی، مدیرعامل اسبق بانک صادرات ضمن موافقت با پیشنهاد مرکز پژوهش‌ها مبنی بر افزایش نرخ سود سپرده های بانکی گفت: «افزایش نرخ سود سپرده های بانکی ضمن پایداری سپرده‌ها امنیت بازار‌های دیگر را هم تامین می‌کند. اگرچه احتمال دارد التهاباتی مانند افزایش هزینه مالی بنگاه‌های اقتصادی در کوتاه مدت ایجاد شود که البته در برابر سایر هزینه‌های آن‌ها بسیار ناچیز است.»
البته یکی دیگر از کارشناسان با این موضوع مخالف است و می‌گوید: «بالا بردن نرخ سود بانکی برای مهار نقدینگی می‌تواند مسکن کوتاه‌مدت و موقت باشد، اما ضمن ایجاد ریسک‌های منفی برای بازار سرمایه، اقتصاد کشور را با خطرات جدی مواجه خواهد کرد.»
اما از طرف دیگر علی شکوری کارشناس مسائل اقتصادی در این خصوص اظهار کرد: «افزایش نرخ سود سپرده های بانکی سیاست غلطی است. حتی می‌توان گفت یکی از عوامل متلاطم شدن بازار سرمایه، افزایش نرخ بهره بین بانکی و افزایش نرخ سود بانکی است.»
وی افزود: «تزریق ۵۰ میلیون دلار روزانه به بازار ارز و افزایش نرخ سود‌های سپرده بانکی از جمله سیاست‌های غلطی است که می‌تواند بازار سرمایه را بیشتر از قبل متلاطم کند. دولت می‌خواهد برای جذب نقدینگی سود سپرده های بانکی را افزایش دهد؛ غافل از آنکه بازار سرمایه قوی به تنهایی می‌تواند نقدینگی را جذب کند و اجازه ندهد سرمایه مردم به سمت بازار طلا، سکه، ماشین و خودرو برود. در نتیجه از افزایش حبابی قیمت در این بازار‌ها جلوگیری می‌شود.»
کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی چه پیامدی داشت؟
کاهش نرخ سود سپرده بانکی منجر به خارج کردن سرمایه از بانک‌ها و ورشکستگی برخی بانک‌ها و موسسات شده بود؛ چرا که مردم سرمایه‌های خود را روانه بازار خودرو، سکه، طلا و دلار کردند و نه تنها باعث افزایش لجام گسیخته این بازار‌ها شدند، بلکه این امر در نهایت به افزایش نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی منجر شد.
برخی کارشناسان معتقد بودند که برای برقراری توازن بین بازار‌های مالی نیاز بود تا بخش عمده‌ای از سرمایه کشور به سمت بازار سرمایه پیش رفته و کم کم بانک‌ها خارج شود. اما مجددا تصمیم گرفتند سرمایه مردم را روانه بانک‌ها کنند. در اینجا سوالی مطرح می‌شود: توازن برقرار شد؟
حدود یک ماه پیش رئیس بانک مرکزی در این باره گفت: «مدیریت نرخ سود سپرده های بانکی به‌عنوان ابزار اصلی کنترل تورم دنبال خواهد شد.»
شاید با افزایش نرخ سود بانکی بیشتر از نرخ تورم، بتوان بازار را در کوتاه مدت آرام کرد، اما ممکن است در آینده باعث منفی شدن ترازنامه بانک‌ها را درصورت پرداخت سود بالاتر به سپرده‌گذاران و دریافت سود کمتر از تسهیلات‌گیرندگان شود.
آمار‌ها نشان می‌دهد در ۴ ماه گذشته نرخ سود بازار بین بانکی، با افزایش ۱۲ واحد درصدی، حدود ۲۰ درصد افزایش یافت تا کمی خود را به شرایط متعادل بازار‌ها نزدیک کند؛ در این شرایط نیز گام تکمیلی می‌تواند نزدیک کردن نرخ سود سپرده های بانکی به نرخ بازار بین بانکی باشد.
در شرایطی که اقتصاد با تورم ۳۰ درصدی دست و پنجه نرم می‌کند، باید نرخ سود در بازار‌ها نزدیک به هم باشند تا جلوی هرج و مرج در بازار‌ها گرفته شود. از این رو بانک مرکزی باید شکاف بین این دو نرخ سود را کاهش دهد. در غیر این صورت کارآیی ابزار‌های پولی به کار گرفته توسط بانک مرکزی کاهش پیدا می‌کند.